Ali Can POLAT
Türkiye’nin 1990’lı yıllardan bu yana pençesinden kurtulamadığı yolsuzlukla başı belada. Milletlerarası Şeffaflık Örgütü’nün yayımladığı 2024 Yılı Yolsuzluk Algı Endeksi sonuçları da bunu kanıtlıyor. Endekse nazaran Türkiye, 180 ülke ortasında yolsuzluk algısının en yüksek olduğu 107’nci ülke oldu. Listede Hindistan, Lesotho, Endonezya, Etiyopya, Zambiya, Guyana, Surinam, Burkina Faso, Gana, Solomon Adaları, Senegal üzere ülkeler Türkiye’ye fark attı. Türkiye, Tayland, Nijer, Nepal, Malezya, Brezilya ve Cezayir ile birebir puanı aldı ve 34 puanla 107’nci sıraya yerleşti. Bu puan Türkiye’nin 2004’ten beri aldığı en düşük puan oldu. Endeksin tarihine bakıldığında Türkiye’nin skoru 2013 yılında 50 puan ile rekora ulaşmıştı.
DENETİMLER ZAYIFLIYOR
Ancak bu tarihten sonra bu alanda gerileme başladı. Türkiye’nin skoru 2014’te 45, 2015’te 42 puana geriledi. Buna nazaran Türkiye son 10 yılda 8 puan birden kaybetti. 2020 endeksinde 40 puan, 2021 endeksinde 38 puan alan Türkiye, 2022 endeksinde 36 puan, 2023 endeksinde 34 puanla yer aldı. 2024 yılında endekste global ortalamanın 43 olmasıyla, Türkiye bu global ortalamanın da altında kalmış oldu. Kamu bölümündeki yolsuzluk seviyesine ait iş insanları ve ülke uzmanlarının algılarını içeren farklı bilgi kaynaklarının bir ortaya getirilmesiyle hesaplananan endeksin sonuçlarının yayınlandığı raporda, Türkiye’nin, 2013 yılından bu yana 16 puan kaybederek Avrupa Birliği üyelik sürecinde olan ülkeler ortasında en düşük puanlardan birine sahip olduğu belirtildi. Raporda, “Türkiye’nin puan artışının gerçekleşmemesinde, bağımsız bir Yolsuzlukla Gayret Kurumu’nun bulunmaması, kontrol sistemlerindeki zayıflamalar ve ıslahat eksikliklerinin tesirli olduğu söylenebilir” tabirlerine yer verildi.
Türkiye otoriter rejimlerin dibinde
Yolsuzluk Algı Endeksi raporunda, tam demokratik ülkeler ortalama 73 puan alırken, kusurlu demokrasiler 47, otoriter rejimler ise 33 puan aldı. Türkiye, 34 puan ile otoriter rejimlerin ortalamasına çok yakın düzeyde yer aldı. Uluslararası Şeffaflık Örgütü Başkanı François Valérian Chair, “Uluslararası toplum ve her ülke yolsuzlukla çabayı en üst seviyede ve uzun vadeli bir öncelik haline getirmeli. Bu, otoriterliğe karşı koymak ve barışçıl, özgür ve sürdürülebilir bir dünyayı garanti altına almak için hayati değer taşıyor” dedi.