6 Şubat sarsıntı felaketinde en büyük yıkımı yaşadığımız vilayetlerin başında Hatay geliyor. Giden canların telafisi yok… Lakin zelzelenin bir daha böylesi büyük bir felakete yol açmaması ve adeta yok olan kentin yaşanabilir formda yine tasarlanması mümkün. Medeniyetler kenti denen Hatay’da kent kimliğinin korunması için her sürecin çok daha titiz ele alınması gerekiyor. Bu hassasiyeti gören Türkiye Tasarım Vakfı, kentin master planını, kent merkezinin dizaynını ve mimari projelerini hazırlamak için istekli oldu. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı ile protokoller de imzaladı. Maksat, 7 ay sonra kamuya kentin yeni planını sunmak.
ÇALIŞTAY DÜZENLENDİ
Ulusal ve milletlerarası alanda tarihçilerden, arkeologlardan, yer bilimcilerden, kent plancılarından ve mimarlardan oluşan bir çalışma kümesine liderlik eden Türkiye Tasarım Vakfı, evvelki gün kapsamlı bir çalıştay düzenlendi. 15 farklı disiplinden yerli ve yabancı fikir başkanlarının ve Hatay’a gönül verenlerin iştirakiyle yapılan çalıştayda, Bakanlıklar ile Foster+ Partners, KEYM (Kentsel Yenileme Merkezi) ve DB Mimarlık işbirliğinde yürütülen çalışmalar masaya yatırıldı.
Türkiye’den DB Mimarlık, KEYM (Kentsel Yenileme Merkezi), yurtdışından ise İngiltere merkezli Foster + Partners ile Kopengah ve Londra’da çalışan Bjarke Ingels Group (BIG) ortak çalışıyor. 7 ay sonra tamamlanacak dizaynda ‘ön çalışmalar’ ortaya çıktı.
Türkiye Tasarım Vakfı Yönetim Kurulu Lideri Mehmet Kalyoncu, çalıştaya ait şunları söyledi:
YAŞANABİLİR VE DAYANIKLI
“Hepimiz için tarihî ve ulusal bir değeri olan Hatay’ımızın tarihi merkezinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın öncülüğünde yürütülecek muhafaza maksatlı planlama çalışmalarına Türkiye Tasarım Vakfı olarak istekli katkı için yakın vakitte aksiyon almaya başladık. Bedelli paydaşlarımızın da iştirakiyle düzenlediğimiz çalıştayda bu aksiyon planlarını tartıştık. Ulusal ve memleketler arası uzmanlarla birlikte oluşturduğumuz çalışma kümemiz ve Hatay’a gönül veren tüm paydaşlarımızın katkısı ile bu eşsiz mirasın bizden sonraki kuşaklara aktarılmasını ve tarihi Hatay merkezinin korunmuş kültür mirasıyla birlikte daha yaşanabilir ve sağlam bir hale gelmesini amaçlıyoruz.”
‘İSTANBUL İÇİN HAZIRIZ’
Deprem bölgesinin yanında İstanbul’da da değerli bir dönüşüm seferberliği başlatılıyor. Bu nedenle Mehmet Kalyoncu’ya‘İstanbul için de çalışacak mısınız?’ sorunu yönlendirdik. Kalyoncu, “Eğer bakanlık isterse bu süreçte de vazife almaya hazırız” cevabını verdi.
PLANLAMANIN AVANTAJLARI
Kamu tekrar inşa sürecinde kırmızı çizgileri belirledi. Dere yataklarına, fay çizgisine inşaat yapılmayacak, konutlar yatay mimaride olacak. Kent için hazırlanan yeni master planla da;
– Doğal kaynakların, mahalle kültürünün korunması ve kent kültürün yaşatılması,
– Afetlere karşı güçlü yeni hayat alanları oluşması,
– Tarihi mirasın tekrar ayağa kaldırılması,
– Yeşil aksların artması ve yanlışsız planlanması,
– Yürünebilir ve ulaşımı kolay bir kent tasarlanması,
– Sanayi, turizm ve teknoloji bölgelerinin belirlenmesi hedefleniyor.
Soldan sağa isimler: Maria Letizia Garzoli, Nathaniel Moore, Loukia Iliopoulou, Mehmet Kalyoncu, Cem Yılmaz, Bünyamin Derman
UZMANLAR NE DİYOR?
Projede yer alan mimar, mühendis ve şehir plancılarının görüşleri ise şöyle:
DB Mimarlık Kurucu Ortağı Bünyamin Derman, Hatay’da kendi kendine yetebilen, dirençli yapılar kurmayı planladıklarının altını çizdi ve şunları söyledi: “Bu planlama devrindeki en değerli öge ‘toprak kaybetmeden dönüşüm’ yapmak. Hatay tam olarak katman katman bir kent. Biz planlamalarımızı yaparken arkeoloji hocalarımızın da katkıları ile ilerliyoruz. Kenti 1940’ların eski Hatay’ına kavuşturmak istiyoruz. Asi Nehri’nin yine kimliklendirilmesinden, yeşil alan planlarına; Uzun Çarşı’nın, kiliselerin, mescitlerin, hamamların ve havraların, hasebiyle kentin taşıyıcı ayaklarının yine yapılanmasına kadar çalışmalarımızı titizlikle yürütüyoruz.”
KEYM (Kentsel Yenileme Merkezi) Kurucu Ortağı Cem Yılmaz şu bilgileri paylaştı: “Kurduğumuz işbirliğiyle Hatay’ı daima birlikte el ele vererek umudun yeri, kenti yapmak için yola çıktık. Bu süreçte şunu söyleyebilirim ki kuracağımız ulusal ve memleketler arası işbirlikleri hem ülkemize ve dünyaya birlikte çalışmayı ve yaşamayı öğretecek; hem de vaktimizin en kıymetli kentsel sorunlarından olan kopuk kentsel kamusal yerler sıkıntısını ortadan kaldıracak.”
Yapı Mühendisi Dr. Kit Miyamoto, ”Hatay’ın büyük zorluklarla karşı karşıya olduğu inkar edilemez, fakat birebir vakitte dönüşüm ve ilerleme için büyük potansiyele sahip bir şehir” dedi ve şu değerlendirmeyi yaptı: “Tüm inşaat kamusal kaynaklarla finanse edilmez. Özel kesim yatırımlarını çekmek için uğraş göstermeliyiz. Hatay’a yönelik global ilginin kaçırılmaması gereken bir fırsat sunduğuna inanıyorum.” Miyamoto, Kobe’de 1995 de yaşanan zelzele sonrası bölgeyi yatırıma uygun hale getirecek düzenlemeler ve teşviklerin hayata geçtiğini, böylelikle birkaç yıl içinde güçlü toparlanma sağlandığını da anlattı.